U Banjaluci u organizaciji Radničkog univerziteta Tuzla održana debata o položaju radništva i sindikata u svjetlu ekonomsko socijalne krize
O izazovima sa kojima se susreće radništvo i sindikati u bh entitetu Republika Srpska u svjetlo ekonomsko socijalne krize 10. juna razgovarali su sindikalni lideri, ekonomski eksperti i predstavnici civilnog društva.
Iako su koncem 2021. godine usvojene izmjene Zakona o radu RS ( ZOR) i dalje, zbog odbijanja poslodavaca da učestvuju u socijalnom dijalogu, u ovog bh entitetu još nije potpisan opšti kolektivni ugovor, a što je i prepreka za potpisivanje većine granskih i posebnih kolektivnih ugovora.
Najveći posljedice toga trpe radnici u realnom-privatnom sektoru kojima se uprkos i Ustavom i ZOR-om garantovanog prava zabranjuje sindikalno organizovanje, upozorio je Danko Ružičić, predsjednik Sindikata kože, obuće i tekstila RS.
Osvrćući se na narastajuću ekonomsku krizu, sindikalni aktivisti ukazali su i na negodovanje poslodavaca u privatnom sektoru zbog odluke Vlade RS o povećanju najniže plate na 650 KM. Ružićić je naveo da u ovom bh entitetu 180 hiljada radnika prima platu do 700 KM i postavio pitanje kako od toga živjeti kada je sindikalna potrošačka korpa za maj prešla iznos od 2.000KM i kada je prema podacima Vlade RS stopa inflacije za prvih pet mjeseci ove godine iznosila 11, 5 posto.
Predsjednik Granskog sindikata metalaca i rudara koji djeluje u okviru Konfederacije sindikata RS Saša Kukolj istakao je da je za većinu poslodavaca „Zakon o radu švedski sto sa koga biraju šta će, a šta ne primjenjivatI“. To za posljedicu ima da su poslodavci ti koji neovisno o nivou stvarnih kvalifikacija radnika_ ca određuju po kojem će stepenu stručne spreme biti plaćeni te da od Trebinja do Novog Grada za istu stručnu spremu i iste poslove radnici_ce primaju različite plate.
Posebno pitanje otvoreno je i nakon što su Strukovni sindikat medicinskih sestara i tehničara RS, Strukovni sindikat doktora medicine RS, Sindikat uprave , Sindikat policije, Sindikat prosvjete i Sindikat radnika u pravosuđu s Vladom RS potpisali sporazum o povećanju plata za 100 KM od 1. avgusta i time se odrekli zakonom garantovanog prava na topli obrok i regres.
Ovaj sporazum podijeli je sindikate u RS-u i otvorio prostor da i ostali poslodavci zaposlenima umanje naknade po osnovu toplog obroka i regresa.
Predsjednici nezavisnih sindikata koji djeluju u javnom preduzeću Željeznice RS (
ŽRS) Zlatko Marin i Goran Čamdžić ukazali su da su za razliku od zaposlenih u javnom sektoru javna preduzeća izuzeta iz vladinih odluka o povećanju plata. Ukazali su i da proces restrukturiranja ŽRS još nije okončan, te da je loša politika smanjenja broja zaposlenih kroz proces restrukturiranja rezultirala da je preduzeće ostalo bez kvalifikovanog, izvršnog osoblja dok se broj administrativnog osoblja nije smanjio. ŽRS sada zapošljava manje od 2000 radnika, što je čak manje i od broja koji je bio planiran da ostane u ovom javnom preduzeću. Uskoro bi još stotinjak radnika uz otpremnine moglo ostati bez posla ili će biti proglašeni tehnloškim viškom.
Učesnici konferencije saglasni su o potrebi jačeg međusindikalnog dijaloga i iznalaženja minimuma zajedničkih interesa u cilju poboljšanja i pravnog i ekonomsko socijalnog položaja radnika.
U debati su učestvovali lideri i predstavnici Sindikata kože obuće i tekstila RS, Sindikata metalaca i rudara RS, Samostalnog sindikata radnika u zdravstvu RS, Samostalnog sindikata STD ŽRS, Samostalnog sindikata održavanja šinskih vozila ŽRS, Sindikata radnika centra za profesionalnu rehabilitaciju invalidnih lica Banja Luka, ekonomski ekspert Zoran Pavlović i aktivisti UG Oštra Nula i Radnička solidarnost u BiH.
Konferencija je održana u organizaciji radničkog univerziteta Tuzla uz podršku udruženja građana Radnička solidarnost u BiH i Oštra nula i pokroviteljstvo fondacije Roza Luxemburg.
